رئیس جمهوری در آیین پایانی «سی‌ونهمین جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» مطرح کرد؛
یکی از جلوه‌های جهاد تبیین کتاب است
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در آیین پایانی«سی‌ونهمین جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» با اشاره به اینکه یکی از جلوه‌های جهاد تبیین کتاب است، عنوان کرد: کتاب در روشنگری آنچه که باید برای نسل‌ها و عصرها در خصوص مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی صورت بگیرد نقش مهمی دارد؛ روشنگری نسبت به رویدادها، نسبت به کسانی که می‌خواهند حق را باطل و باطل را حق جلوه دهند؛ کتاب نقش مهمی در جهاد تبیین دارد.
به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، آیین پایانی «سی‌ونهمین جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و به صورت محدود صبح روز سه شنبه (بیست‌وچهارم اسفندماه 1400) با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی (رئیس جمهور)، محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محمدعلی زلفی گل(وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)، علیرضا مختارپور (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی)، یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا (دبیر علمی سی‌ونهمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران)، احمدعلی حیدری (دبیر علمی بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران)، اعضای هیئت علمی، داوران، برگزیدگان و ناشران آثار برگزیده این دوره از جایزه کتاب سال، مدیران و مسئولان فرهنگی کشور، اندیشمندان و اصحاب فرهنگ و رسانه در تالار وحدت برگزار شد.
کتاب پل ارتباطی بین تمدن‌ها
در این آیین آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و ولادت با سعادت امام زمان (عج) و همچنین تقدیر و تشکر از برگزارکنندگان برنامه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: امیدوارم این رویداد علمی و فرهنگی بتواند ضمن ارتباطات علمی، فرهنگی و اجتماعی بهترین آثار را معرفی کند. شاید در برخی از داوری‌ها، کار برای داوران سخت بود که اعلام کنند کدام اثر برگزیده است به این دلیل که بسیاری از آثار، آثار ارزشمند و گرانسنگی بود. این رویدادهای علمی و فرهنگی غیر از ارتباطات علمی، فرهنگی و اجتماعی می‌تواند یک رویداد در جهت شناسایی استعداد برتر، میدان دادن به آنها و حمایت از آنها باشد تا روز به روز شاهد رشد فرهیختگان در جامعه و محافل علمی و فرهنگی خود باشیم.
آیت الله رئیسی با اشاره به اینکه علی‌رغم پیشرفت فضای سایبری و دیجیتال و فضای ارتباطات از این دست و ابزار نوظهور کتاب همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است، عنوان کرد: این ابزار نوظهور، ابزاری است برای انتقال محتوا و مضمون کتاب؛ به واقع انتقال مضمون و محتوای کتاب را آسان‌تر کرده است. لذا کتاب به عنوان پل ارتباطی بین تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و بهترین اثر برای شناخت شخصیت‌هاست. به راستی اگر کتاب نبود چگونه شناخت ابوعلی‌سینا، حافظ، سعدی، شیخ انصاری، آخوند خراسانی و... و همچنین شناخت فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ممکن بود؟ شناخت نظریات نظریه پردازان، تحقیق محققان و دانشمندان و پژوهشِ پژوهشگران با کتاب ممکن است.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین مطرح کرد: امروز کتاب و کتابخوانی نقش بسیار مهمی در تحلیل مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین شناخت تمدن‌ها، فرهنگ‌ها و نظریات علمی دارد؛ امروز مسئله کتاب و کتابخوانی موضوع محوری و مهم است، به ویژه در نظام جمهوری اسلامی که موضوع توجه به کتاب و کتابخوانی توسط امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) مورد تاکید و توجه قرار دارد. در این سال‌ها رهبری با مشی و سیره خود در نوشتن، نگاشتن و تشویق کتابخوانی و تشویق محققان و پژوهشگران و... در کشور بر این امر صحه گذاشتند.
رئیس جمهور در ادامه سخنان خود بیان کرد: نکته‌ای که در این آیین باید به آن اشاره کرد موضوع بیان، تبیین و روشنگری و محور جهاد تبیین است که مقام معظم رهبری به آن اشاره فرمودند و موضوع بسیار مهمی است. یکی از جلوه‌های جهاد تبیین کتاب است. کتاب در روشنگری آنچه که باید برای نسل‌ها و عصرها در خصوص مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی صورت بگیرد نقش مهمی دارد؛ روشنگری نسبت به رویدادها، نسبت به کسانی که می‌خواهند حق را باطل و باطل را حق جلوه دهند؛ کتاب نقش مهمی در جهاد تبیین دارد.
آیت الله رئیسی با بیان این که آزادی بیان و اندیشه از نکاتی است که همواره در نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی نسبت به آن تاکید شده، اظهار کرد: در کنار آزادی بیان، عدالت در بیان نیز موضوع مهمی است. آیه شریفه «ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ»، هر مسطوری مورد قسم ذات مقدس حضرت حق نیست، هر مسطوری نمی‌تواند مورد قسم باشد، آنچه که خدا در این آیه شریفه به آن قسم یاد کرده هم قلم و هم مسطور است؛ قلم آن مسطوری است که بیان نجات انسان، معارف الهی و هدایت پیش روی انسان باشد اما هر بیانی حتما مورد قسم حضرت حق نیست.
رئیس جمهور در ادامه افزود: چه بیانی و چه قلمی؟ بیانی که در آن عقلانیت، عدالت، معنویت و اخلاق در جامعه احیا شده و به آن پرداخته می‌شود. نه بیانی که به جای اینکه زمینه علم و دانش افزایی را در انسان فراهم کند، زمینه‌های بی‌اخلاقی را در جامعه به ویژه در خصوص آثار برای کودکان، نوجوانان و جوانان فراهم کند. بیان، باید از در دانش باشد؛ بدون دانش، نگاشتن و به مطلبی ورود کردن صحیح نیست.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به اهمیت مالکیت معنوی و فکری عنوان کرد: حق تالیف و حق سخن و... باید محفوظ باشد اما یک حق هم متعلق کسی است که کتاب را می‌خواند که کمتر از آن سخن گفته می‌شود. بنده بر حق کودک و نوجوان تاکید بسیار دارم و باید از حق شخصی که کتاب را می‌خواند نیز سخن گفت. هر سخن را نمی‌توان برزبان جاری کرد و هرجایی نمی‌شود قلم فرسایی کرد. سخن سست را نمی‌توان گفت، باید پایگاه محکمی داشته باشد، سخن محققانه، با مبنا و اساس باشد. آنچه که رهبری بارها فرمودند و بر کرسی‌های نظریه‌پردازی و آزاداندیشی تاکید داشتند که این امر یکی از افتخارات ما در نظام جمهوری اسلامی ایران است؛ جای این گونه مباحث باید روز به روز در دانشگا‌ها بیشتر باز شود اما اگر خواست به جامعه منتقل شود باید سخن با اساس و مبنا بوده و در آن تدقیق شود. همچنین باید مردمی و با زبان مردم سخن گفت و برای مردم حرف زد.
رئیس جمهور با تاکید بر مسئله عدالت در بیان تصریح کرد: همچنین این امر باید در نشست‌های علمی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد؛ سخن گفتن کار سهلی است و در باب عدالت می‌توان کتاب‌ها نوشت اما عمل کردن به آن در مقام اجرا کار آسانی نیست. عدالت در همه حوزه‌ها همچون اجرا، اقتصاد، اجتماع، قضا و فرهنگ مورد توجه است و امروزه باید در حوزه بیان و نگارش نیز عدالت را به عنوان یک محور مورد تاکید قرار دهیم.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه یادآورشد: امیدوارم آثار بسیار ماندگاری که معرفی شده، در نمایشگاه‌های کتاب به نمایش گذاشته شود، در رویدادهای علمی معرفی شود، کتابخوانی را در کشور توسعه دهد. مسئله کتابخوانی همواره مورد تاکید مقام عظمای ولایت بوده و هست؛ در رسانه‌ها، توسط فرهیختگان، اساتید در دانشگاه‌ها و حوزه و... نیز باید توجه به کتاب و کتابخوانی و معرفی این آثار گرانسنگ و ارزشمندی که امروز به عنوان گنجینه پر بهایی که در اختیار ما قرار دارد کوشا باشند و یکی از این فعالیت‌ها برگزاری نشست‌های علمی و فرهنگی است ولی این امر باید در سطح عموم مورد تاکید قراربگیرد. آثار مثبت توجه به کتاب و همچنین آثار منفی توجه نداشتن به کتاب و کتابخوانی باید توسط فرهیختگان و صاحبان اندیشه تبیین شود.
آیت الله رئیسی همچنین عنوان کرد: یکی از مسائل در خصوص عدالت در بیان، مسئله نگارشی است که دشمن آن را نمی‌پسندد، مواردی در افشای چهره دشمن، ترفندهای دشمن و بیان آنچه که دشمن نسبت به آن حساس است و می‌گوید ننویسید و از آن سخن نگویید که ممکن است به آنها بربخورد. اینجا آن حوزه جهاد تبیین است. امروزه به وسیله فضای مجازی و کتاب‌هایی که نوشته می‌شود، بدی‌ها، زشتی‌ها و پلشتی‌های بسیاری که توسط خاندان قاجار و خاندان پهلوی نسبت به این کشور و ملت شد را تطهیر می‌کنند و برخی از نویسندگان دست به قلم شده و فیلم‌هایی نیز ساخته می‌شود و می‌خواهند بسیاری از حقایقی که به وسیله جمهوری اسلامی و به وسیله رزمندگان و مجاهدان ما ایجاد شده را بپوشانند. یکی از مجاهدت‌های اهل قلم در این رابطه آن است که بنویسند؛ مورخان، تاریخ‌نویسان زبردست ما و محققان این موارد را بنویسند و برای عصرها و نسل‌ها به عنوان تاریخ‌نگاری بماند. بخش دیگر آن نیز این است که حقایق را منتقل کنند.
رئیس جمهور با اشاره به اینکه هر نگارشی جهاد تبیین نیست، اظهار کرد: نگارشی که در مقابل خود دشمن را ببیند که می‌خواهد حقایق جنگ تحمیلی، دفاع از حرم و حریم را بپوشاند و کشف نشود. می‌خواهد حقیقت حرکت شهید قاسم سلیمانی، قهرمان ملی ما برای جوامع شناخته نشود. اینکه رهبری شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس را مکتب معرفی کردند برای این که امروز برای همه نویسندگان، اهل بیان و دانش معلوم شود باید این قله را به عنوان یک جریان شناخت و در این خصوص در جامعه یک جریان‌سازی به عنوان جریان مقاومت و ایستادگی صورت گیرد. این جهاد، جهادی است که صاحبان قلم باید در آن پیشتاز باشند؛ روشنفکر حقیقی کسی نیست که جامعه را به سمت فرهنگ غربی یا شرقی سوق دهد؛ منورالفکران در جامعه کسانی هستند که بیش و پیش از همه ببینند، جامعه را رصد کنند، نیازهای جامعه را بشناسند، خطر را احساس کنند و به موقع به جامعه هشدار دهند.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در پایان سخنان خود گفت: در طول این 40 سال انقلاب اسلامی نیز شاهد رویش‌های بسیاری بود و آثار ارزشمندی نوشتند که باید از آنها حمایت شود. به‌واقع امروز در جامعه بسیار کسانی داریم که باید مورد حمایت قرارگیرند همان‌هایی که قلم خوب دارند، خوب کتاب می‌نویسند و مضامین و مفاهیم بسیار عالی را می‌توانند به جامعه منتقل کنند.
ارتقا در بخش‌های فرهنگی از ابتدای دولت مردمی
در بخش دیگر این آیین محمدمهدی اسماعیلی ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و ولادت امام زمان (عج) اظهار کرد: از ابتدای شکلگیری دولت مردمی علی‌رغم این که حوزه مطالبات مردم و مشکلات معیشتی و اقتصادی ایجاب می‌کرد فضای کار دولت بیشتر معطوف به حل این مسائل باشد دولت تمام تلاشش را انجام داد تا پا به پای حوزه اقتصاد و معیشت به حوزه فرهنگ و هنر نیز توجهی ویژه شود. از ابتدای شکلگیری این دولت در همه بخش‌های فرهنگی شاهد یک ارتقا و تلاش چشمگیر هستیم.
او با اشاره به این که در فاصله کوتاه آغاز کار دولت سیزدهم فعالیت‌های مختلف و متنوعی در خصوص کتاب شکل گرفته است، اظهار کرد: مهمترین فعالیتی که مورد دستور و توجه خاص رئیس جمهوری محترم بود تلاش برای خودکفایی در صنعت نشر است و این اهتمام را با تشکیل کارگروهی در دولت دنبال می‌کنیم؛ تلاشمان این است که در سال 1401 تا 80 درصد به خودکفایی در حوزه نشر برسیم؛ همچنین همه فعالیت‌هایی که برای تولید کتاب ارزان نیاز است را دستور کار قرار دهیم تا در داخل به خودکفایی برسیم.
وی ضمن بیان اینکه شیوع بیماری کرونا فعالیت‌های فرهنگی و هنری را تحت تاثیر قرار داد، تصریح کرد: دولت مردمی کار بزرگی در مهار این بیماری انجام داد و با کار جهادی که صورت گرفته است امروز کشور ما در منطقه و در دنیا به عنوان یک کشور نمونه در حوزه مقابله با این بیماری تبدیل شده است. علی‌رغم شیوع این بیماری تلاش شد در این فضای کرونایی فعالیت‌های فرهنگی تعطیل نشود و دو دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار شد که دومین دوره آن در بهمن ماه سال جاری بود که بیش از 1 میلیون و 300 هزار نسخه کتاب فروخته شد و به هزار و 200 شهر و 2 هزار و 890 روستا به صورت رایگان کتاب ارسال شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین مطرح کرد: با تمهیداتی که در ستاد ملی مقابله با کرونا دیده شده، با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه سال 1401 برگزار خواهد شد.
محمدمهدی اسماعیلی در پایان سخنان خود گفت: در یک ماه اخیر، پس از برگزاری جایزه ادبی جلال آل احمد و جشنواره بین‌المللی شعر فجر، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران سومین فعالیت جشنواره‌‌ای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و با تمهید و دقتی که اعضای هیات علمی این جایزه داشتند و با حضور اساتید برجسته کشور، امروز آیین پایانی سی‌ونهمین جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
حفظ علم از مسیر کتاب و کتابت است
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا نیز در این آیین اظهار کرد: علم انکشاف حقیقت است و صیدی است که نصیب انسان می‌شود و افاضه‌ای است که از ناحیه حق بر سینه آدمیان وارد می‌شود. حضور علم در عرصه فرهنگ و ورود او به تمدن، حفظ و انباشت آن از مسیر کتاب و کتابت است؛ تا به قید کتابت علم وارد نشود هویت بین‌الاذهانی پیدا نمی‌کند و تا فرهنگ هویت خود را نیابد تمدن که در حکم کالبد فرهنگ است شکل نمی‌گیرد. عالمان کانون تحقق و واقعیت یافتن فرهنگ هستند اما کتاب نقش بسیار مهم و اساسی را دارد و تشویق و تلاش برای اجلال نسبت به کتاب و پدیدآورندگان و خدمتگزاران به کتاب این توجه به فرهنگ و اهمیت فرهنگ است.
وی همچنین عنوان کرد: این دو جایزه که یکی از آنها مربوط به حوزه جمهوری اسلامی است و دیگری ناظر به تلاش‌هایی است که در قلمرو بین‌المللی صورت می‌گیرد، پاسداشت حریم فرهنگ اسلامی–ایرانی چه درون مرزها و چه در سطح جهانی است. وضعیت کتاب در عرصه بین‌الملل درخصوص فرهنگ ما یعنی واقعیت جهانی که ایران و اسلام پیدا کرده است هرچه این حوزه باشکوه‌ترباشد در نزد دیگران یا در سطح جهانی واقعیت کشور ما شکوهمندتر خواهد بود.
دبیر علمی سی‌ونهمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در ادامه عنوان کرد: کتاب سال در سه حوزه تألیف، ترجمه و احیا متون برگزار می‌شود و در سال گذشته بیش از ۵۲ هزار اثر چاپ اول بود که توزیع این کتاب‌ها در حوزه‌های مختلف متفاوت است؛ حدود 12 هزار اثر در قلمرو ادبیات است و کمتر از هزار جلد نیز در حوزه کلیات است. داوری‌ها بر اساس رده‌بندی دیویی انجام شد و همچنین فلسفه از روانشناسی جدا شد. به نظر می‌رسد که باید برای طبقه بندی علوم و کتاب‌ها تلاش وافری صورت گیرد؛ این طبقه‌بندی کاملا تئوریک است و مبانی نظری دارد و در تکوین واقعیت اجتماعی و علمی جامعه اثرگذار بودند و هستند؛ قاعدتاً مراکزی که سیاست گذاری کلان می‌کنند باید برنامه ویژه‌ای برای حوزه‌هایی که به این طبقه بندی می‌پردازند، داشته باشند و به نتیجه کار آنها رسمیت بدهند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا در پایان گفت: از میان کلیه کتاب‌های منتشر شده، ۱۲ هزار عنوان کتاب به داوری‌ها رسید و ۵۹۲ داور در دو مقطع به داوری کتاب‌ها پرداختند. ۲۵۷ اثر به مرحله دوم راه یافت و در این مرحله ۱۷ کتاب به عنوان آثار برگزیده و ۵۸ کتاب هم به عنوان آثار شایسته تقدیر انتخاب شدند؛ همچنین از دو شخصیت علمی و کتابی تجلیل شد. در جایزه جهانی کتاب سال نیز ۹۷ اثر با ۲۲ داور مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت پنج کتاب به عنوان آثار برگزیده معرفی شدند.
